Zbigniew Herbert Przesłanie Pana Cogito

zestawienie zjawiska z innym, pod pewnymi względami podobnym

uroczysty zwrot do adresata (osoby, bóstwa, pojęcia, przedmiotu)

inaczej uosobienie; nadanie abstrakcyjnym pojęciom, przedmiotom cech ludzkich – ukazanie ich jako osoby

wyraz, najczęściej przymiotnik, określający jakiś rzeczownik, np. piękna pogoda

nawiązanie w tekście do innego tekstu, stylu, zjawiska literackiego, ale nie wprost, tylko za pomocą znaków czytelnych dla odbiorcy

figura stylistyczna; zestawienie dwóch przeciwstawnych sobie elementów wypowiedzenia, najczęściej zdań, np. Kochałem ją i jej nienawidziłem.

postawa życiowa przejawiająca się rezygnacją z zasad moralnych, przekonań, jeżeli to przynosi korzyść w danej sytuacji; zmiana zdania w zależności od sytuacji

wiersz, w którym nie można wskazać żadnych schematów rytmicznych (nie ma regularnie rozłożonych sylab, powtarzających się konstrukcyjnych elementów), ale mogą w nim występować rymy

inaczej liryka inwokacyjna lub liryka zwrotu do adresata; podmiot liryczny zwraca się do adresata utworu

(1924–1998; poeta, eseista, dramatopisarz; jeden z najwybitniejszych polskich poetów współczesnych, dwukrotnie nominowany do Literackiej Nagrody Nobla; urodził się we Lwowie, w rodzinie inteligenckiej, pochodzenia angielskiego i ormiańskiego; ojciec poety kultywował tradycje patriotyczne i to on rozbudził w synu zainteresowanie naukami humanistycznymi; podczas II wojny światowej działał w konspiracji; edukację szkolną zakończył maturą, którą zdał na tajnych kompletach w 1943 r.; studiował polonistykę, filozofię, prawo i ekonomię na różnych uczelniach, uczył się także na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie; w 1950 r. zamieszkał na stałe w Warszawie; pracował dorywczo jako ekspedient, projektant, pracownik administracyjny; na początku lat 50. zadebiutował publikacją wierszy w „Życiu Literackim”, choć pierwszy zbiór poezji, Strunę światła, wydał dopiero w 1956 r.; książkowy debiut od razu wzbudził zainteresowanie czytelników i krytyki; uwielbiał podróżować – dużo czasu spędził we Francji, we Włoszech, w Grecji, Wielkiej Brytanii czy Stanach Zjednoczonych; odwiedził także Niemcy Zachodnie, Izrael, Belgię i Holandię; fascynowała go kultura śródziemnomorska, spuścizna antyku, malarstwo holenderskie; liczne wyjazdy owocowały zbiorami esejów na temat sztuki i architektury (Barbarzyńca w ogrodzie z 1962r., Martwa natura z wędzidłem z 1993 r.); w 1968 r. ożenił się w Paryżu z Katarzyną Dzieduszycką; z krótkimi przerwami podróżował stale od 1958 do 1991 r.; nigdy nie zdecydował się zostać w pełni emigrantem i zawsze interesował się problemami społeczno-politycznymi Polski; znany był z bezkompromisowych poglądów politycznych i moralnych: ostro krytykował ideologię komunistyczną, surowo też oceniał artystów, którzy po 1949 r. zaakceptowali założenia socrealizmu w sztuce; w połowie lat 70. Herbert podpisał Memoriał 59 – list protestacyjny kilkudziesięciu polskich intelektualistów przeciwko planom wprowadzenia zmian w konstytucji, które miały na celu ograniczenie suwerenności państwa; to spowodowało zakaz druku utworów poety i zmusiło go do publikowania swojej twórczości w pismach podziemnych i emigracyjnych; wciąż pisał i wydawał kolejne tomy poezji (Studium przedmiotu, Pan Cogito, Raport z oblężonego Miasta i inne wiersze); był laureatem wielu nagród literackich, m.in. Nagrodę Fundacji im. Kościelskich (1963), niemiecką Nagrodę im. Gottfrieda von [gotfrida fon] Herdera (1973) i europejską Nagrodę im. Petrarki (1979); w ostatnich latach życia powrócił na stałe do Warszawy z powodu problemów zdrowotnych; był związany z ruchem Solidarności i pod koniec życia współpracował z „Tygodnikiem Solidarność”; do końca intensywnie pracował mimo choroby; na krótko przed śmiercią wydał zbiór wierszy Epilog burzy i antologię 89 wierszy (1998); zmarł w Warszawie, jego grób znajduje się na cmentarzu Powązkowskim

druga osobowość; postać literacka utożsamiana z autorem dzieła