Zmiana szkoły średniej zawsze wiąże się z pewnym stresem i możliwymi komplikacjami. Trzeba znaleźć dla siebie nowe miejsce, dopełnić formalności, przenieść wszystkie niezbędne dokumenty, a potem… No właśnie – potem często zaczynają się schody i pojawia się pytanie, czy warto było zmieniać szkołę. Trzeba wejść w nowe środowisko, dołączyć do ludzi, którzy już się trochę ze sobą zżyli. Zmiana szkoły średniej to także zmiana nauczycieli i ich sposobu prowadzenia lekcji. Może się okazać, że mamy zaległości do nadrobienia. Czy to znaczy, że nie warto podejmować wyzwania? W wielu przypadkach warto! Ale trzeba podjąć rozważną decyzję.
Kiedy można zmienić szkołę średnią?
Zmiana szkoły średniej najłatwiej przebiega w pierwszej klasie, czyli na samym początku. Uczeń nie zdąży się jeszcze mocno zżyć z kolegami i koleżankami; różnice w realizacji programu w różnych szkołach też nie są jeszcze duże.
Im więcej nauki mamy za sobą, tym zmiana szkoły średniej wydaje się trudniejsza. Konieczne może być wyrównywanie różnic w nauce przedmiotów na poziomie podstawowym i rozszerzonym oraz w nauce języków obcych. Dyrektor szkoły, do której uczeń chce się dostać, może poprosić nauczycieli przedmiotowych o ocenę tego, czy uczeń ma istotne zaległości. Czasem konieczne jest zdanie odpowiednich egzaminów. Zależnie od sytuacji uczeń może nadrabiać zaległości z pomocą nauczycieli w nowej szkole lub we własnym zakresie.
Dużo zależy od tego, czy chcemy jedynie zmienić szkołę, czy także profil, a może rodzaj szkoły. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 sierpnia 2019 roku istnieją ścisłe zasady zmiany liceum na technikum i szkołę branżową oraz odwrotnie. Jeśli uczeń technikum postanowi o zmianie szkoły średniej na liceum, będzie mu łatwiej. Ale uczeń liceum może przenieść się jedynie do pierwszej klasy technikum, nawet jeśli z dobrymi wynikami skończył pierwszą, drugą albo trzecią klasę. Inaczej miałby zbyt duże zaległości w kształceniu zawodowym. Zmiana szkoły średniej jest więc w takiej sytuacji możliwa, ale traci się kilka lat nauki.
Jak wygląda zmiana szkoły średniej?
-
Należy napisać podanie kierowane do dyrektora wymarzonej placówki. W podaniu muszą znaleźć się pełne dane ucznia (imię, nazwisko, adres, telefon, adres e-mail). Jeżeli uczeń jest niepełnoletni, podanie w jego imieniu składają rodzice.
-
W treści podania należy napisać, dlaczego uczeń chce zmienić szkołę średnią na inną i dlaczego właśnie na tę. Warto przygotować trafne i przekonujące argumenty, oczywiście zgodne z prawdą. Czasami powody są proste – np. zmiana miejsca zamieszkania, utrudniony dojazd do dotychczasowej szkoły czy problemy zdrowotne uniemożliwiające naukę w wybranej wcześniej placówce. Ale często przyczyny są inne, np.: zmiana zainteresowań, chęć dalszego kształcenia w innym kierunku, trudności z adaptacją w środowisku szkolnym.
-
Dobrze byłoby umówić się na spotkanie z dyrektorem, osobiście przywieźć podanie i poprosić o chwilę rozmowy. W rozmowie warto powiedzieć o powodach chęci zmiany szkoły, o swoich mocnych stronach, o tym, dlaczego zmiana jest dla nas ważna. Można też zapytać, jak wygląda zmiana szkoły średniej w przypadku tej konkretnej placówki – czy potrzebne będą jakieś testy sprawdzające poziom wiedzy ucznia.
-
Dyrektor rozpatruje podanie i podejmuje decyzję uzależnioną m.in. od tego, czy w szkole są wolne miejsca. Jeśli decyzja będzie pozytywna, rodzice ucznia lub sam uczeń (jeśli jest pełnoletni) otrzymują druk potwierdzający możliwość przeniesienia.
-
Druk ten należy zawieźć do dotychczasowej szkoły. Trzeba będzie z niej także pobrać dokumenty: kartę zdrowia, kartę szczepień, arkusz ocen ucznia, a także opinie lub zaświadczenia specjalistów, jeśli uczeń takie posiadał.
-
Dokumenty należy zawieźć do nowej szkoły i uzupełnić je innymi, wskazanymi przez sekretariat nowej szkoły (zapewne będą to m.in. kopie ostatniego świadectwa ucznia i wyniku egzaminu ósmoklasisty). Na pewno konieczne będzie złożenie dwóch zdjęć legitymacyjnych, wypełnienie kwestionariuszy osobowych i odpowiednich zgód.
-
Jeśli sprawa toczy się sprawnie i szybko, cała zmiana szkoły może zająć od dwóch do trzech dni. Oczywiście potem przychodzi jeszcze czas adaptacji i poznawania zasad panujących w nowej szkole.
Zmiana szkoły średniej w trakcie roku szkolnego
Trzeba też pamiętać, że poszukiwanie wolnego miejsca w innej szkole niż dotychczasowa może się przedłużyć. Niekoniecznie powiedzie się w pierwszej wybranej szkole; czasem trzeba złożyć podania do wielu szkół, zanim uda się znaleźć wolne miejsce. Jeśli decyzja o zmianie szkoły już zapadła, warto zacząć cały proces bez zwlekania, jeszcze w trakcie roku szkolnego.
Zmiana szkoły średniej. Czy warto podejmować ryzyko?
To, czy zmiana szkoły średniej jest rozsądnym rozwiązaniem, zależy od powodów, które nami kierują. Przyjrzyjmy się kilku najczęstszym.
-
Zbyt wysoki poziom nauczania w dotychczasowej szkole.
Zdarza się, że uczeń bardzo dobrze przygotował się do rekrutacji: świetnie zdał egzamin ósmoklasity, zdobył dobre oceny na świadectwie, miał dodatkowe osiągnięcia. W efekcie dużym wysiłkiem zdobył dużo punktów w rekrutacji i dostał się do obleganej, prestiżowej szkoły. Ale okazało się, że nauka w bardzo dobrym liceum wymaga bardzo dużo pracy i uczeń czuje, że przecenił swoje możliwości.
Trzeba pamiętać, że generalnie nauka w liceum wygląda inaczej niż w podstawówce. Trójka jest bardzo dobrą oceną, na którą pracuje się w pocie czoła. Rzadko dostaje się czwórki, nie mówiąc o wyższych ocenach. Materiał do opanowania jest trudniejszy, a styl nauczania często zbliżony do akademickiego. Wiele osób boi się, że nie da sobie rady. Warto porozmawiać z kolegami i koleżankami, umówić się na rozmowę do szkolnego pedagoga lub psychologa. Może da się coś poprawić w stylu pracy, uczyć się bardziej efektywnie?
O zmianie szkoły średniej zdecydowanie warto pomyśleć, jeśli wysoki poziom nauczania istotnie i od dawna wpływa na stan emocji, zakłóca normalne życie, powoduje depresję, stany lękowe, chęć sięgania po alkohol i narkotyki. Zdrowie psychiczne jest ważniejsze niż ukończenie prestiżowego liceum. -
Zbyt niski poziom nauczania w dotychczasowej szkole.
W takiej sytuacji warto najpierw rozejrzeć się za możliwościami innymi niż zmiana szkoły średniej. Może w szkole istnieją koła zainteresowań? Może szkolny pedagog pomoże w opracowaniu sensownego planu postępowania z uczniem o szczególnych uzdolnieniach? Można rozwijać się na wiele sposobów: uczestniczyć w bezpłatnych wykładach, kursach, szkolnych projektach, olimpiadach, konkursach przedmiotowych. To, czy uczeń ma osiągnięcia, w największej mierze zależy od niego samego. Można ukończyć przeciętną szkołę i z doskonałymi wynikami dostać się na oblegany kierunek studiów.
Jeśli atmosfera w szkole jest przyjazna, lepiej się dobrze zastanowić, czy warto zmieniać szkołę średnią na wyżej notowaną w rankingach. -
Zmiana zainteresowań (na inny profil, inny język obcy)
W pierwszej kolejności warto się zorientować, czy w dotychczasowej szkole można zmienić profil lub przepisać się do innej grupy językowej. To zawsze mniej wyzwań i stresu niż przy zmianie placówki. Dopiero jeśli nie ma takiej możliwości we własnej szkole, warto szukać w innych placówkach.
Zanim podejmie się ostateczną decyzję, dobrze byłoby porozmawiać z doradcą zawodowym, coachem lub tutorem, który pomoże sprawdzić, czy zmiana zainteresowań i plany na przyszłość zostały dobrze przemyślane. -
Konflikt z nauczycielem
Zawsze warto w pierwszej kolejności spróbować rozmowy, wyjaśnienia nieporozumień. Można przy tym skorzystać z pomocy szkolnego psychologa lub pedagoga. Można też próbować zmiany klasy na taką, w której ów nauczyciel nie uczy. -
Konflikt z innymi uczniami
Konflikty są po to, by je rozwiązywać, a przy okazji uczyć się ważnych rzeczy o sobie i innych ludziach. Jeśli klasa jest skłócona, można poprosić o zorganizowanie warsztatów z komunikacji (np. porozumienie bez przemocy).
Jeżeli chodzi nie tyle o konflikt, co o bullying, prześladowanie, hejt – można różnymi sposobami walczyć o siebie, także korzystając z pomocy psychologicznej i pedagogicznej. Ale czasem rzeczywiście najlepszym wyjściem z sytuacji jest zmiana środowiska. To bardzo ważne, żeby w szkole móc czuć się dobrze i bezpiecznie. -
Presja ze strony rodziców
Czasem zdarza się, że rodzice wywierają na ucznia presję, by próbował się dostać do lepszej szkoły. Ale to nie rodzice chodzą do szkoły. Wybór szkoły, planów na przyszłość, realizowanie swoich zainteresowań – to prawo każdego człowieka. Uczeń szkoły średniej jest już niemal pełnoletni i powinien sam decydować o tym, do jakiej szkoły chce chodzić.
Czy warto zmienić szkołę średnią?
Sensownie byłoby także spisać na kartce wszystko, co przyjdzie nam do głowy, gdy myślimy o zmianie szkoły średniej: wypisać wszelkie „za” i „przeciw”. Dobrze byłoby także przedyskutować plan z rodzicami, przyjaciółmi, zaufanym nauczycielem lub pedagogiem. Można także skorzystać z pomocy psychologa lub doradcy zawodowego. Zmiana szkoły średniej to spore wyzwanie, ale wielu osobom taki krok pomógł lepiej się poczuć i zrealizować marzenia.
