Jak sobie radzić z nauką? Problemy z nauką lub jej organizacją

Jeśli zastanawiasz się, jak radzić sobie z nauką w nowej szkole, w liceum czy technikum, to możesz już zapisać na swoim koncie pierwszy sukces. Minęło dopiero kilka tygodni roku szkolnego, a ty poważnie zabierasz się do planowania swojego czasu i osiągania celu. To świetnie, że już teraz o tym myślisz i szukasz rozwiązań. Co możesz teraz zrobić, by poradzić sobie z nauką w szkole średniej?

Być może czujesz teraz strach. „Boję się, że nie poradzę sobie w liceum”, „Nie wyrabiam z nauką w technikum” – tak myśli większość nowych uczniów. To zrozumiałe, że masz obawy. Ale takie myślenie wcale nie pomaga poradzić sobie z trudnościami w szkole. Nadmierny stres utrudnia pracę tych części mózgu, które odpowiadają za logiczne myślenie, kojarzenie faktów i częściowo także za pamięć. Na pewno znasz to uczucie, gdy trema bierze górę i nie możesz sobie przypomnieć oczywistej informacji lub dobrze znanego fragmentu wiersza. To właśnie obezwładniające działanie strachu. Ta emocja może nas zmobilizować do walki, ucieczki lub zastygnięcia, ale myśleniu nie sprzyja. Dlatego najpierw wzmocnij kondycję psychiczną. Pomoże w tym sport, ruch na świeżym powietrzu – w mózgu wydzielają się wtedy substancje odpowiedzialne za dobre samopoczucie. Ważne też, by porozmawiać z kimś, kto dobrze cię zna i wspiera, a nie dołuje. Zadbaj o to, by się wysypiać – brak snu nakręca stres i utrudnia naukę. Wieczorami nie wpatruj się w ekran (komputera, telefonu). Jedz regularnie, pij dużo wody. Nie sięgaj po napoje z kofeiną (typu cola) i energetyki, bo zaburzają pracę układu nerwowego.

Druga ważna zasada, stworzona przez psychologów, mówi: nie myśl o dużej ilości nauki jako o problemie, tylko jako o wyzwaniu. Takim samym, jak przebiegnięcie 100 metrów na czas czy zrobieniu trzech zadań z matematyki na jutro. Codziennie podejmujesz się różnych wyzwań – zrobienia zakupów, przygotowania prezentacji, wyprowadzenia psa na spacer, wrzucenia piłki do kosza… Nie zastanawiasz się nad tym specjalnie, po prostu to robisz. I udaje się. Bo wiesz, że się uda.
Z nauką też się uda. Musisz tylko zobaczyć w wyobraźni, do czego dążysz. Przypomnij sobie, jaki masz cel. Zapewne jest nim zrealizowanie jakichś marzeń. Krok po kroku chcesz do niego dążyć. Dlatego chcesz pomyślnie ukończyć wszystkie klasy szkoły średniej, zdać maturę, być może dostać się na studia. Może marzysz o stypendium, wygraniu prestiżowego konkursu, dostaniu się na kurs? Zapisz ten cel na kartce i przypnij ją w widocznym miejscu, np. nad biurkiem. Obok przypnij także inne kartki z mniejszymi celami. „Chcę zaliczyć sprawdzian z chemii”, „Chcę dostać trójkę z historii”, „Przeczytam lekturę na czas”.

Najtrudniej jest zabrać się do pracy, gdy wiesz, że masz przed sobą coś wielkiego, jakiś ogrom obowiązków. Jak wtedy poradzić sobie z nauką? Trzeba jej natłok podzielić na mniejsze części. Raz w tygodniu, np. w niedzielę wieczorem, usiądź i przygotuj listę rzeczy do zrobienia w tym tygodniu. Rozpisz zadania na poszczególne dni tygodnia. Zaglądaj do tej listy codziennie po powrocie ze szkoły i uzupełniaj ją o zadania, które do niej doszły. Wykreślaj także te, które już masz zrobione – to bardzo przyjemne uczucie, gdy można „odhaczyć” wykonaną pracę.
Jeśli masz przed sobą czasochłonne zadanie, np. przeczytanie obszernej książki, dziel je sobie na kawałki. Powiedzmy, że na przeczytanie 600 stron masz trzy tygodnie. Po podzieleniu objętości przez czas przekonasz się, że jeśli będziesz czytać 30 stron dziennie, to zdążysz, i to nawet przed terminem. Ucz się i przygotowuj codziennie, nie pozwalaj, żeby zaległości się nawarstwiały.

Przypomnij sobie wszystkie te sytuacje, gdy nauka dobrze ci szła. Co ci pomagało?
Co robiłeś(-aś)? Ludzie są różni, mają różne potrzeby i upodobania. Są tacy, którym najlepiej się skupić, gdy mają wokół porządek i ciszę. Inni muszą się stale ruszać, chodzić po pokoju, podrzucać piłkę, bujać nogą. Niektórym łatwiej jest zapamiętywać ze słuchu, wolą więc słuchać podcastów, audiobooków, głośno czytać notatki czy powtarzać na głos wiadomości z drugą osobą.
Poszukaj tego, co pomaga tobie. Może lubisz mieć włączoną muzykę? Rysować mapy skojarzeń? Wstawać wcześnie rano i powtarzać lekcje? Albo uczyć się wieczorami?
Niezależnie od własnych upodobań pamiętaj o kilku zasadach, które wszystkim pomagają radzić sobie z nauką. Mózg szybko się męczy monotonią. Rób przerwy, zmieniaj pozycje, korzystaj z różnych źródeł wiedzy, sięgaj po fiszki i quizy zmuszające cię do odpowiedzi na pytania, które mogły cię trochę zaskoczyć. Do efektywnej pracy mózg potrzebuje tlenu (wietrz pomieszczenie, wychodź na spacery), energii (regularnie jedz posiłki, niezbyt tłuste i słodkie – cukier wprawdzie na krótko pobudza, ale potem następuje szybki i gwałtowny spadek wydajności), wody, odpowiedniej dawki snu.

W szkole średniej masz dużo więcej nauki niż w szkole podstawowej. Nauczyciele wymagają więcej, trudniej dostać dobrą ocenę. To normalne, tak jest w liceum czy technikum. Teraz już nie można być dobrym ze wszystkiego. Należy skupić się na najważniejszych dla siebie przedmiotach, a pozostałe opanować na tyle, na ile trzeba, żeby zdać do następnej klasy. Ale nawet po ustaleniu priorytetów czasu na naukę zostaje mało. Dlatego nie marnuj go. Na czas nauki odłóż telefon, wycisz powiadomienia, nie pozwól, by coś cię rozpraszało. Nie zaczynaj oglądać serialu na ulubionej platformie – trudno ci będzie skończyć po jednym odcinku, a serialowe maratony zabierają mnóstwo czasu. Każdą wolną chwilę przeznaczaj na to, co regeneruje twoje siły. Bardziej cię wzmocni sen lub trening z przyjaciółmi niż siedzenie przed ekranem.

Nauczyciele w liceum czy technikum uczą inaczej niż ci z podstawówki. Wiele lekcji ma postać wykładów, nie wszystko jest zrozumiałe. Codziennie po powrocie ze szkoły przeglądaj notatki w zeszycie i sprawdzaj, czy rozumiesz przekazane treści. Jeśli masz wątpliwości, sprawdzaj w dobrych źródłach – w podręcznikach, kartach pracy i rzetelnie opracowanych materiałach z internetu. Może na jakimś filmiku, w podcaście, na prezentacji czy infografice dany problem jest wyjaśniony w nieco inny sposób, innymi słowami – i nagle wszystko stanie się jasne?